Bệnh gút
Nam giới trung niên thường xuyên dùng bia rượu có nguy cơ cao mắc bệnh gút. Rượu, bia, đạm động vật trong quá trình chuyển hóa làm tăng acid uric, lắng đọng urat tại các khớp, gây đau nhức. Bệnh gút tiến triển âm thầm, giai đoạn đầu muốn phát hiện chỉ nhờ vào xét nghiệm máu (nồng độ acid uric tăng).  Triệu chứng thường gặp đầu tiên là sau những tiệc rượu hậu hĩ, ngón cái sưng lên đau nhức. Sau đó, cơn đau xuất hiện ở các khớp mắt cá chân, bàn chân, đầu gối… Nếu không chữa trị, sẽ tổn thương khớp, ảnh hưởng tới khả năng di chuyển, vận động. Giai đoạn cuối, bệnh nhân bị nhiều biến chứng ở thận, suy kiệt dần, có thể dẫn đến tử vong.

Bệnh nhân mắc bệnh gút thường được bác sĩ khuyên không uống rượu, bia, trà, cà phê, ớt, đạm động vật, nội tạng, hải sản… Nếu bệnh nhân chuyển sang ăn chay, ngưng hẳn bia rượu, sẽ thấy cơn đau thưa dần…

Ung thư

Theo BS Nguyễn Thị Kim Hưng – Hội Dinh dưỡng và Thực phẩm TP.HCM, tỷ lệ ung thư ở người ăn chay ít hơn 25 – 50% so với người không ăn chay. Trong hướng dẫn ăn uống phòng ngừa ung thư, các bác sĩ chuyên khoa ung bướu khuyên dùng thực phẩm nhiều chất xơ, rau quả…, tránh ăn thịt đỏ, thịt cháy, thịt muối… vì chúng là một trong những nguyên nhân gây ung thư.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, phụ nữ ăn thịt hằng ngày có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú nhiều hơn 3,8 lần những người ăn ít hơn một lần thịt trong tuần. Những người ăn chay có tỷ lệ ung thư thấp hơn nữa còn nhờ vào thực phẩm chay thường được làm từ đậu nành, chứa hoạt chất có khả năng chống ung thư.

Bệnh tim mạch

Các nghiên cứu so sánh về áp lực máu và nồng độ cholesterol do nhiều nhà khoa học tại Anh và Mỹ thực hiện cho thấy, những người ăn chay luôn có huyết áp thấp hơn người ăn mặn (ăn thịt, cá, tôm…) vài chỉ số. Tương tự, những người ăn chay cũng có chỉ số cholesterol thấp hơn ăn mặn. Nếu thay đổi chế độ ăn từ chay sang mặn, người ta nhận thấy chỉ số huyết áp và cholesterol của họ tăng. Các chỉ số này trở về như cũ sau 10 – 14 ngày ăn uống thanh đạm. Hạ áp huyết và hạ độ cholesterol trong máu tức là giảm bớt nguy cơ mắc  bệnh tim mạch. Người ta cho rằng ăn các món được chế biến từ động vật nhiều acid béo bão hòa dễ làm tăng lượng cholesterol trong máu, từ đây hình thành các mảng bám vào thành mạch máu. Dòng máu trở nên chậm hơn, lượng mỡ tích lũy vào thành mạch ngày càng nhiều, tạo thành các mảng xơ vữa dễ đứt vỡ.  Và đây là một trong những nguyên nhân gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim.

Loãng xương

Ăn nhiều đạm động vật, ăn mặn, uống cà phê nhiều làm tăng lượng canxi thải qua đường bài tiết. Phụ nữ giai đoạn mãn kinh cũng dễ bị loãng xương vì nội tiết tố buồng trứng không còn nhiều nên không thể giúp thành ruột hấp thu canxi. Nếu ở giai đoạn mãn kinh mà ăn nhiều đạm động vật, nêm nếm đậm đà, ăn ít thực phẩm chứa canxi và không có thói quen uống sữa bò, sữa đậu nành thì nguy cơ loãng xương rất cao.

Để đủ canxi cho cơ thể, nên ăn chay nhưng đổi món mỗi ngày với các nguyên liệu: đậu nành, đậu phộng, nấm, rau ngót, đậu cô ve, đậu Hà Lan, rau càng cua, chuối, bông cải xanh… Song song đó, nên tập uống sữa hằng ngày, khởi đầu là dùng sữa chua, sữa đậu nành rồi mới tiến tới dùng sữa tươi.

Sai lầm cần tránh

Các món chay hiện nay ngày càng phong phú với hương vị không thua kém các món mặn. Thậm chí có nhiều món còn nhiều năng lượng do được nêm nhiều đường, muối, chiên trong dầu, hầm trong nước cốt dừa… Chẳng hạn như các món mì xào giòn thập cẩm, cơm đỏ gà chiên, bì cuốn (được làm từ khoai xắt sợi chiên giòn trộn thính), bánh tầm chan nước cốt dừa… Ăn chay không hợp lý cũng có thể bị thiếu đạm, thừa đường bột do các món làm giả thịt gà, thịt heo quay… được làm chủ yếu từ đường, bột năng, màu… rồi chiên. Năng lượng thừa mỗi ngày một ít sẽ tích lũy dưới dạng mỡ dẫn tới thừa cân, béo phì.

Muốn đạt được yêu cầu phòng bệnh từ xa nhờ ăn chay, cần phải biết chọn lựa món ăn. Nên ăn các loại xôi nấu với các loại đậu đỗ, chấm muối mè lạt để thêm chất xơ, chất béo tốt và các loại sinh tố E, A, B cho cơ thể. Nấm là một loại đạm thực vật giúp thanh trừ các gốc tự do, chống lại sự lão hóa cơ thể, vì thế nên ăn mỗi ngày một loại nấm để tăng cường sức khỏe. Nên ăn nhiều rau xanh và phơi nắng buổi sáng để cơ thể đủ canxi, sắt, magie. Dùng thêm sữa để không bị thiếu đạm, sắt, B12…